artykuł hasłowy: aby

Jednostki:
(1) I.1.a. I. spójnik: wprowadza zdanie: 1. celowe 'aby, ut' a. przy wspólnym podmiocie zdania celowego i nadrzędnego:
(2) ~
(3) b. przy różnym podmiocie zdania celowego i nadrzędnego:
(4) ~
(5) ~ pozornie celowe:
(6) 2.a. 2. przedmiotowe: w zdaniu nadrzędnym a. verbum iubendi, desiderandi, voluntatis 'żeby, ut':
(7) ~
(8) ~
(9) ~
(10) ~
(11) b. verbum cogitandi, declarandi 'żeby, jakoby, ut, quod':
(12) ~
(13) ~
(14) c. verbum timendi 'żeby, ut':
(15) 3. podmiotowe 'ut, żeby':
(16) ~
(17) 4. przydawkowe 'żeby, ut':
(18) 5. skutkowe 'że, żeby, ut':
(19) 6. przyzwalające 'choćby, etiamsi':
(20) ~
(21) 7. warunkowe 'gdyby, si':
(22) ~ 'chyba, dumtaxat':
(23) a. Osobliwości formalne orzeczenia w zdaniu zaczynającym się od aby: a. ind. fut.:
(24) ~b. conditionalis:
(25) ~
(26) ~c. imperativus:
(27) ~d. part. praet. pass.:
(28) ~e. infinitivus:
(29) II. partykuła: uwydatnia życzenie 'niech, oby, utinam':
(30) ~

Szczegóły:

Typ	Jednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzaj	synsemantyczna
Numer	(26) ~c.
Funkcja	imperativus:
Gramatyka	spójnik
Przykład w transliteracji	Przetosz nynye przysyøszta mi na pana boga, aby yakozem ya s wami milosyernye vczinila, takyesz y vy vczincze s domem otcza mego (ut quomodo ego misericoridam feci vobiscum, ita et vos faciatis)
Przykład w transkrypcji	Przetoż ninie (czy nynie) przysiężta mi na Pana Boga, aby jakożem ja z wami miłosiernie uczyniła, takież i wy uczyńcie z domem otca mego (ut quomodo ego misericoridam feci vobiscum, ita et vos faciatis)
Lokalizacja	BZ Jos 2, 12.