artykuł hasłowy:  pieniądz

Jednostki:
(1) 1. 'określony gatunkowo metalowy środek płatniczy', najczęściej w liczbie mnogiej pieniądze 'pewna suma pieniędzy lub jej równowartość, nummi, pecunia, summa pecuniae':
(2) ~
(3) ~~ 'należne jako cło, pecunia telonei nomine debita':
(4) ~ 'pochodzące z czynszu, pecunia tributi nomine soluta':
(5) ~ 'stanowiące dług, aes alienum':
(6) ~ 'dobrej jakości, nummi boni':
(7) ~ 'pozostała rata, reszta, pecuniae summa, quae reliqua restat ad persolvendum':
(8) ~ 'stanowiące przedmiot dziedziczenia, pecunia hereditaria':
(9) ~ 'uiszczone tytułem dziesięciny, pecunia, quae decimae loco solvebatur':
(10) ~
(11) ~ 'podrobione, sfałszowane, nummi adulterini':
(12) ~ 'płacone za zabójstwo, pecunia, quae pro homicidio solvebatur':
(13) ~ 'gotówka, pecunia praesens':
(14) ~ 'będące w obiegu, pecunia, quae in usu est':
(15) ~ 'stanowiące sumę podstawową, główną, bez odsetek, debitae pecuniae caput':
(16) ~ 'dochód płynący z karczmy, pecunia, quae redit a caupona':
(17) ~ 'odziedziczone po matce, pecunia a matre hereditate accepta':
(18) ~ 'niepodzielone lub niemogące ulec podziałowi, pecunia, quae dividi non potest':
(19) ~ 'pochodzące od ojca, pecunia a patre hereditate accepta' :
(20) ~ 'ostatnia rata, reszta, pecunia reliqua, quae restat ad persolvendum':
(21) ~ 'należne tytułem czynszu lub odsetek, pecunia tributi vel fenoris nomine debita':
(22) ~ 'stanowiące przedmiot zobowiązania, stanowiące przedmiot roszczenia, pecunia, quam quis solvere obligatur':
(23) ~ 'odpowiadające rzeczywistej wartości czegoś, rei pretium verum':
(24) ~ 'zwrotna pożyczka udzielana przez pana kmieciowi celem zagospodarowania się, pecunia cmethoni a domino commodata, qua domum sibi atque instrumenta necessaria pararet':
(25) ~ 'dane lub należne tytułem posagu, pecunia dotis nomine data vel debita':
(26) ~ 'stanowiące wspólną własność, pecunia communis':
(27) ~ 'zaciągnięta pożyczka, pecunia mutua ab aliquo sumpta':
(28) ~ 'stanowiące prawą, prawdziwą własność, pecunia, quae iure ad aliquem pertinet':
(29) ~ 'obok głównego żądania pozwu dodatkowo zasądzone na korzyść powoda, pecunia multae ratione actori ex reo adiudicata praeterquam quod actor ipse postulaverit':
(30) ~ 'bez właściciela, odumarłe, pecunia, cuius possessor mortuus est':
(31) ~ 'poręczone rękojmią, pecunia, de qua aliquis cautionem praestitit':
(32) ~ 'koszta, zwrot kosztów, expensae':
(33) ~ 'nagradzające szkodę, pecunia, quae alicui pro damno illato solvebatur':
(34) ~ 'stanowiące wiano, dos':
(35) ~ 'stanowiące karę, multa':
(36) ~ 'którymi ktoś swobodnie może dysponować, obracać, pecunia, que quis libere uti potest':
(37) ~ 'płacone tytułem ciężaru zwanego wrębem, pecunia, quae nomine tributi wrąb solvebatur':
(38) ~ 'z góry ustalone, umówione, summa pecuniae ab initio finita':
(39) ~ 'zwrotna pożyczka udzielana przez pana kmieciowi celem zagospodarowania się, pecunia cmethoni a domino commodata, qua domum sibi atque instrumenta necessaria pararet':
(40) ~ 'do których ktoś zgłosił pretensje na drodze sądowej, pecunia quam quis iure vindicat':
(41) ~ 'sfałszowane, podrobione, nummi adulterini':
(42) ~ 'przeznaczone, pecunia destinata, designata':
(43) ~~ coll.
(44) ~ 'zadatek, arra':
(45) 2. 'konkretna (podstawowa, najczęściej używana, bądź też najmniejsza) jednostka obiegowego pieniądza, też moneta, nummus minutus, qui in usu frequentissimus est':
(46) ~
(47) ~~ 'moneta zdawkowa, nummus minutus':
(48) ~ '?':
(49) ~ 'monety powszechnego obiegu na danym terytorium, nummi, qui in usu sunt':
(50) ~ 'monety bite przez zakon krzyżacki i stanowiące jednostki grzywny pruskiej, Cruciferorum monetae minutae, e quibus marca Prussica constabat':
(51) ~ 'monety srebrne, srebrniki, nummi argentei':
(52) ~ 'monety bite w poszczególnych polskich prowincjach i stanowiące jednostki regionalnych odmianek grzywny polskiej, monetae terrarum Poloniae singularum, e quibus Polonorum marcae variae constabant':
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajnieciągła autosemantyczna
Numer(29) ~
Jednostka
nieciągła		przepadłe pieniądze
Definicja'obok głównego żądania pozwu dodatkowo zasądzone na korzyść powoda, pecunia multae ratione actori ex reo adiudicata praeterquam quod actor ipse postulaverit':
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Condempnasti me in trecentis marcis certi debiti al. giscich (pro gistich) pyenyedzy et tu ibi non plus habuisti nisi II centum *giscich pyenyedzy et I centum przepadlich. Obraczil giem przepadle *pyenøsze w gisce (pro giste) a ty myely bicz myesto skodi a prziposwales mye o trzysta grzywen scody 1453
Przykład
w transkrypcji		Condempnasti me in trecentis marcis certi debiti al. jistych pieniędzy et tu ibi non plus habuisti nisi II centum jistych pieniędzy et I centum przepadłych. Obręczył jem przepadłe pieniądze w jiste a ty mieli być miesto szkody a przypozwałeś mie o trzysta grzywien szkody 1453
LokalizacjaAGZ XI 391–2.