artykuł hasłowy:  przy

Jednostki:
(1) 1. wyraża stosunki przestrzenne: bliskość, bezpośrednie sąsiedztwo lub połączenie przedmiotów, obiektów terenowych, osób itp. 'koło, obok, u, prope, propter, iuxta':
(2) ~
(3) ~ 'na, in':
(4) ~ 'w, in':
(5) ~ 'u siebie, w domu, domi':
(6) 2. wyraża towarzyszenie komuś, współuczestniczenie w czymś 'z, razem z, cum':
(7) ~ 'na czyimś utrzymaniu, ab aliquo sustentari, victum accipere':
(8) 3.a. 3. wyraża stosunki czasowe: a. wskazuje czynność, akcję, zdarzenie, przebiegające równocześnie z inną czynnością lub bezpośrednio ją poprzedzające:
(9) ~
(10) ~
(11) b. wskazuje zdarzenie, fakt, przy którym ktoś jest obecny jako świadek: przy czymś być 'być świadkiem czegoś, alicuius rei testem esse':
(12) ~ wskazuje osobę, w której obecności coś się dzieje: przy kimś 'w czyjejś obecności jako świadka, aliquo teste (sc. aliquid fit)':
(13) 4.a. 4. wyraża pewną sytuację własnościową, posiadanie czegoś, prawo do rozporządzania czymś: a. wskazuje osobę uprawnioną do rozporządzania czymś: przy kimś (z)ostać '(po)zostać czyjąś własnością, in possessione alicuius rei manere':
(14) ~
(15) b. wskazuje to, do czego się ma prawo, czym można rozporządzać: przy czymś (z)ostawić 'pozostawić komuś, co miał poprzednio, uznać za właściciela czegoś, aliquem in possessione alicuius rei relinquere, possessorem facere':
(16) ~ 'pozostać, stać się właścicielem czegoś, mieć do czegoś prawo, in possessione alicuius rei manere, possessorem fieri, aliquid sibi vindicare':
(17) ~ (nieosob.) 'zostać w dawnej sytuacji, in statu priori manere':
(18) 5. wskazuje okoliczność towarzyszącą czemuś, zwiazaną z czymś, wpływającą na coś:
(19) ~
(20) ~ wskazuje okoliczność stanowiącą z czymś kontrast 'mimo to, quamquam, etsi':
(21) 6. wskazuje osobę (osoby), którą się ktoś zajmuje, opiekuje 'koło, w stosunku do, circa aliquem (sc. cura)':
(22) 7. wskazuje czynność, którą ktoś wykonuje:
(23) ~
(24) 8. wskazuje grożącą za coś karę: przy szyi 'pod karą śmierci, morte proposita':
(25) 9. 'prócz tego, ponadto, w związku z tym, praeterea':
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajnieciągła autosemantyczna
Numer(25) 9.
Jednostka
nieciągła		przy tem
Definicja'prócz tego, ponadto, w związku z tym, praeterea':
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Pyąte omiwadlo syercza gest cząsta a naboszna modlitwa a yalmuszni dawanye przi tem XV med.
Przykład
w transkrypcji		Piąte omywadło sierca jest częsta a nabożna modlitwa a jałmużny dawanie przy tem XV med.
LokalizacjaR XXII 242.