artykuł hasłowy:  rzecz

Jednostki:
(1) 1. 'to, co się mówi, mowa, mówienie, język, to, co zostało powiedziane, też (ustne) polecenie, rozkaz lub (ustne) przyrzeczenie, quod dicitur, sermo, lingua, quod dictum ets, etiam mandatum, iussum, promissum (ore datum)':
(2) ~ 'pochwała, laus':
(3) ~ 'ciekawa interesująca wiadomość, nuntius, quo aliquis delectatur':
(4) ~ 'grubiańskie słowa, grubiaństwo, verba aspera, acerba, inurbanitas':
(5) ~ 'orzeczenie, wyrok (sędziego), sententia (iudicis)':
(6) ~ 'krzywoprzysięstwo, periurium' (?):
(7) ~ 'wielomówność, gadulstwo, garrulitas, loquacitas':
(8) ~ 'pochlebstwo, blanditia':
(9) ~ 'słowa obraźliwe, obelga, verba contumeliosa, contumelia':
(10) ~ 'proza, mowa niewiązana, prosa, oratio':
(11) ~ 'przechwałki, chełpliwe słowa, laudes immodestae, verba gloriosa':
(12) ~ 'zmieniać zeznania, obscura atque confusa testimonia dicere':
(13) ~ 'jąkający się, qui balbutit, balbus, blaesus':
(14) 2. 'przedmiot materialny, najczęściej ruchomości, wyjątkowo istota żywa, res, saepissime res, quae moveri possunt, perraro animal':
(15) ~
(16) ~ o przedmiotach związanych z kultem religijnym, de rebus ad cultum pertinentibus:
(17) ~~ 'płótno, odzież z białego płótna, linteum, vestis e linteo albo confecta':
(18) ~ 'ciecze, płyny, liquor, humores':
(19) ~ 'to, co znajduje się w domu (gospodarstwie), co stanowi jego wyposażenie, res, quae domi usui sunt':
(20) ~ 'kosztowności, res pretiosae':
(21) ~ (tu w użyciu poetyckim) 'broń zadająca cierpienie, arma, quae dolorem faciunt':
(22) ~ 'odzież z jedwabiu, vestis e serico confecta':
(23) ~ 'kadzidło, tus':
(24) ~ 'to, co się składa na majątek kościoła, czy też przedmioty stanowiące wyposażenie miejsc kultu, bona ecclesiae vel etiam res, quibus loca sacra ornantur':
(25) ~ 'to, co jest przedmiotem handlu, towary, quae veneunt emunturque, merces':
(26) ~ 'przedmioty pochodzące z kradzieży, res furto ablatae':
(27) ~ 'przedmiot w sensie rytualnym skalany, res ritu polluta':
(28) ~ 'niewieścia wyprawa ślubna, przedmioty przynależne do gospodarstwa kobiecego (odzież, pościel, naczynia), res quae novae nuptae ad usum domesticum dabantur (vestes, lecti stramina, supellex):
(29) ~ 'odzież, vestes':
(30) ~ 'metal służący do bicia monet, metallum, ex quo nummi cuduntur':
(31) ~ 'dowód usprawiedliwiający niestawienie się w sądzie, causa, qua aliquis ad iudicium adesse prohibitus est':
(32) ~ 'wonności, pachnidła, adoramenta':
(33) ~~ 'to, co zostało stworzone, quod creatum est' (?):
(34) ~ 'zwierzę pełzające, gad, zapewne też płaz, owad, robak, animal repens, serpens (fortasse etiam de amphibiis, insectis, vermibus)':
(35) ~ 'to, co żyje, quod vivit' (?):
(36) 3. 'abstrakcyjne pojęcie nazwane określającą przydawką, jakieś przeżycie, doznanie, dobro niematerialne, notio abstracta, quod aliquis sensit, expertus est, bonum immateriale':
(37) ~ 'jedność, wspólnota, unitas, communitas':
(38) ~ 'uniwersalia, powszechniki, universalia':
(39) 4. 'sprawa, problem do rozwiązania, res, quaestio diiudicanda':
(40) 5. 'sprawa, przedmiot prośby, skargi, sporu sądowego, causa, res de qua lis in lidicio est':
(41) ~ 'sprawa sądowa dotycząca dóbr ziemskich, causa hereditaria':
(42) ~ 'sprawy karne, cause criminales':
(43) ~ 'sprawy sądowe mniejszej wagi, causae iudiciales minoris momenti':
(44) ~ 'sprawy sądowe większej wagi, causae iudiciales maioris momenti':
(45) 6. 'działanie (szczególnie w określeniach sposobu), actio quaedam (imprimis cum modus describitur)':
(46) ~ 'służba wojskowa, militia':
(47) ~ 'rządzenie, władza, actus regendi, potestas':
(48) ~ może 'nierząd, stuprum':
(49) ~~ 'po złodziejsku, furis more':
(50) ~ 'działaniem za dnia, jawnie, luce ad palam':
(51) ~ 'przez kradzież, rozbój, kradnąc, dokonując rozboju, per furtum, latrocinium':
(52) ~ 'potajemnie, skrycie, clam, furtim':
(53) ~ 'nocą, w nocy, noctu':
(54) 7. 'to, co się zdarzyło lub zdarzy, fakt, zdarzenie, wydarzenie, wypadek, przypadek (też w sensie prawnym), quod factum est vel fiet, casus (etiam iudicialis)':
(55) ~ 'przygoda, wydarzenie, quod accidit, casus':
(56) 8. 'czyn, uczynek, szczególnie zły, występek, facinus, maleficium, crimen':
(57) ~
(58) ~ 'czyn niezgodny z prawem, też przestępstwo, zbrodnia, quod contra legem fit, crimen':
(59) ~ 'czyn przestępczy ujawniony w chwili popełnienia, crimen manifestum':
(60) ~ 'niezgodny z prawem czyn przemocy, występek, crimen, quod vi fit, legis violatio, iniuria':
(61) ~ 'występek złodziejski, kradzież, furtum':
(62) 9. 'powód, przyczyna, causa':
(63) 10. corruptum pro rzesza:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajnieciągła autosemantyczna
Numer(5) ~
Jednostka
nieciągła		(konieczna) rzecz
Definicja'orzeczenie, wyrok (sędziego), sententia (iudicis)':
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Tedy my rzecz abo skazanye Ianowo sądzey (sententiam iudicis) vstawylysmy mocz myecz
Przykład
w transkrypcji		Tedy my rzecz abo skazanie Janowo sędziej (sententiam iudicis) ustawilismy moc mieć
LokalizacjaDział 29.