artykuł hasłowy:  czynić

Jednostki:
(1) I.1.a. I. w użyciu samodzielnym (bez dopełnienia bliższego) 'działać, postępować, agere, facere': 1. z okolicznikiem wyrażonym: a. przysłówkiem:
(2) ~ 'zadośćuczynić, satisfacere':
(3) ~ 'mieć małe znaczenie, parvi esse momenti':
(4) b. wyrażeniem przyimkowym:
(5) c. zaimkiem przysłownym odsyłającym zwykle do czynności w poprzednim zdaniu:
(6) 2.a. 2. z dopełnieniem dalszym: a. czynić o coś 'wszczynać proces, skarżyć, postulare, lege agere de aliqua re':
(7) b. czynić przeciw (przeciwo, przeciwko, naprzeciwko) komuś, czemuś:
(8) c. czynić z kimś:
(9) ~ 'układać się, pacisci':
(10) 'toczyć z kimś proces, lege agere cum aliquo de aliqua re':
(11) d. czynić czymś:
(12) e. 'czynić na pamiątkę, czcić pamięć, memoriam colere':
(13) II.A.AA.1.a. II. w użyciu niesamodzielnym (z dopełnieniem bliższym): A. 'czynić, robić, tworzyć, wykonywać, być sprawcą, facere, agere, aedificare, conformare': AA. czynić coś (czegoś): 1. dopełnieniem rzeczownik: a. dopełnieniem rzeczownik nazywający zasadniczo przedmioty:
(14) ~
(15) ~ 'obrobione, przetworzone na ozdoby, aurum, argentum in ornamenta conformatum':
(16) b. b. dopełnieniem rzeczownik nazywający zasadniczo akty: aa. akty mowy: [czynić gwar]
(17) ~bb. akty dobra i zła: [czynić dobre]
(18) ~
(19) ~cc. akty przemocy: [bratogłowstwo czynić]
(20) ~dd. akty uznania i braku uznania: [chwałę czynić]
(21) ~
(22) ~ee. akty realizacji cudzej woli: [czynić czyjeś przykazania]
(23) ~ wyjątkowo z gen.: [czynić wolej czyjejś]
(24) ~ff. akty prawne:
(25) ~
(26) ~gg. akty religijne: [dzień święty czynić]
(27) ~hh. dopełnienia pleonastyczne:
(28) ~ wyjątkowo z gen.:
(29) ~ii. varia:
(30) ~jj. z elipsą rzeczownika wymienionego wcześniej:
(31) 2.a.aa. 2. dopełnieniem zaimek: a. wskazujący (czasem eliptyczny): aa. odsyłający do rzeczownika:
(32) bb. odsyłający do treści zdania niezależnego:
(33) ~ wyjątkowo z gen.:
(34) cc. odsyłający do treści zdania zależnego:
(35) b. zaimek względny:
(36) ~
(37) c. inny zaimek:
(38) ~ 'dochodzić czegoś, quaerere, lege agere':
(39) BB.1.a. BB. czynić kogoś a. coś kimś a. czymś a. jakimś; czynić kogoś a. coś z kogoś a. czegoś: 1. czynić rzeczywiście: a. czynić kimś a. czymś: z określeniem predykatywnym w nom.:
(40) ~ w acc.:
(41) ~ w instr.:
(42) b. czynić jakimś: z określeniem predykatywnym w nom.:
(43) ~ w acc.:
(44) ~ w instr.:
(45) ~ przymiotnik w formie niezłożonej:
(46) c. czynić z kogoś a. czegoś:
(47) 2.a. 2. czynić rzekomo a. tylko we własnym przekonaniu 'podawać, uważać za kogoś, facere, dicere, putare' (z podwójnym acc.): a. czynić kimś: z określeniem predykatywnym w instr.:
(48) ~b. czynić jakimś:
(49) B. 'być czymś, równać się czemuś, efficere, valere':
(50) ~
(51) III. bez kontekstu lub z kontekstem niepełnym:
(52) IV. corruptum:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(11) d.
Definicjaczynić czymś:
Gramatykaczasownik lub forma czasownikowa
Semantyka
Przykład
w transliteracji		A tu sie jemu poczęli naśmiewać... rzekąc: ... Mnimałeś, aby ty był lepszy i mędrszy naszych biskupow? Ktorą<ś> szalonością czynił, iżeś śmiał o nich mowić przed nimi?
Przykład
w transkrypcji		A tu sie jemu poczęli naśmiewać... rzekąc: ... mnimałeś, aby ty był lepszy i mędrszy naszych biskupow? Ktorą<ś> szalonością czynił, iżeś śmiał o nich mowić przed nimi?
LokalizacjaRozm 733.