artykuł hasłowy:  ten

Jednostki:
(1) 1. zaimek wskazujący użyty samodzielnie odsyła do osoby lub rzeczy wymienionej w poprzednim zdaniu ‘on, is’:
(2) ~ tenci:
(3) ~
(4) ~
(5) 2. 2. zaimek przymiotny wskazujący przy rzeczowniku informuje, że obiekt lub zdarzenie nazwane rzeczownikiem jest obecne w konsytuacji lub sąsiednim kontekście 'ten tutaj, ten, hic’ a. rzeczownik bez innej przydawki (rzeczownik z zaimkiem może być nieraz zastąpiony przez zaimek on 'is'):
(6) ~
(7) ~~
(8) ~
(9) ~~ tenci:
(10) ~~
(11) ~~ 'ten... tamten, hic... ille':
(12) ~~ z elipsą rzeczownika:
(13) ~
(14) ~
(15) ~~ 'świat doczesny, przemijający, mundus noster, qui transibit':
(16) ~ 'życie doczesne, haec vita humana':
(17) b. rzeczownik z przydawką przymiotnikową:
(18) ~
(19) c. rzeczownik z przydawką zaimkową:
(20) ~
(21) ~~ tenci:
(22) d. rzeczownik z przydawką liczebnikową:
(23) 3.a. 3. zaimek przymiotny wskazujący służy jako odpowiednik zdania pobocznego przydawkowego: a. przed zdaniem:
(24) ~b. po zdaniu:
(25) ~c. przed i po zdaniu:
(26) 4. zaimek przymiotny pełni funkcję ekspresywną:
(27) ~ formy fleksyjne zaimka ten odnoszą się bezpośrednio do poprzedzającego podmiotu lub dopełnienia i są jego podwojeniem:
(28) 5. zaimek rzeczowny (w neutr. sg.) odsyła do faktu, dziania się z reguły zaistniałego w przeszłości, wyrażonego w zwykle poprzedniej wypowiedzi:
(29) ~
(30) ~ toć:
(31) ~ wyjątkowo w pl.:
(32) ~ 'przez to, w ten sposób, hac re, hoc modo :
(33) ~ 'ten... tamten, hic... ille':
(34) ~ 'takie oto słowa, haec verba':
(35) ~~ w utartych zwrotach: co do tego mnie, co nam do tego 'to mnie (nas) nie dotyczy, quod ad me (ad nos) non pertinet':
(36) ~
(37) ~~ w wybranych połączeniach z przyimkami: k temu 'ponadto, oprócz tego, praeterea':
(38) ~ 'co do tego, w związku z tym, quod ad hanc rem pertinet':
(39) ~ 'wykraczając poza to, przeciw temu, extra hoc, contra hoc':
(40) ~ 'dlatego, z tej przyczyny, skutkiem tego, qua de causa, quam ob rem':
(41) ~a. a. 'z tego powodu, qua de causa':
(42) ~b. 'zamiast, pro':
(43) ~~ 'skutkiem tego, na skutek tego, quam ob rem':
(44) ~~ to (n. sg. neutr.) jako podmiot, któremu przypisuje się orzeczenie imienne, odsyła zwykle do kontekstu:
(45) ~ 'dlatego jest tak, dlatego to, quae causa est, cur ita se res habeat, quam ob rem':
(46) ~ w zdaniach pytajnych (w łacinie zaimek w formie rodzajowej):
(47) 6.a.aa. 6. zaimek rzeczowny wskazujący służy jako odpowiednik zdania pobocznego: a. zdania podmiotowego: aa. przed zdaniem:
(48) ~bb. po zdaniu
(49) ~cc. przed i po zdaniu:
(50) b. zdania orzecznikowego:
(51) c.aa. c. zdania przedmiotowego: aa. przed zdaniem:
(52) ~
(53) ~
(54) ~bb. po zdaniu:
(55) ~cc. przed i po zdaniu:
(56) d. zdania okolicznikowego faktu towarzyszącego:
(57) ~
(58) e. zdania celowego:
(59) f. zdania przydawkowego:
(60) 7. ten wskazuje może na jakość obiektu 'taki czy też ten, talis vel etiam hic':
(61) ~a.aa. a. zaimek przymiotny: aa. w zdaniu pojedynczym:
(62) ~
(63) ~bb. w zdaniu złożonym:
(64) b. zaimek rzeczowny:
(65) 8.a. w funkcji zaimka względnego 'który, qui': a. z odpowiednikiem w zdaniu nadrzędnym:
(66) ~b. bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(60) 7.
Definicjaten wskazuje może na jakość obiektu 'taki czy też ten, talis vel etiam hic':
Gramatykazaimek
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Hys thąkymy vel thymy ca 1500
Przykład
w transkrypcji		Hiż takimi vel tymi ca 1500
LokalizacjaErz 110.