artykuł hasłowy:  urząd

Jednostki:
(1) 1. 'właściwy, ustalony porządek, przyjęte zasady postępowania, ordo quidam iustus, certus, rationes agendi vulgo observatae':
(2) ~ 'wzór, przykład, exemplar, exemplum, norma':
(3) ~ 'naturalne właściwości, proprietates naturales, natura, ingenium':
(4) ~ 'rytuał kultowy, ritus, formula sacrorum':
(5) ~ urzędem 'zwykle, zawsze, solito, semper':
(6) 2. 'umowa, układ, pactio, foedus':
(7) ~ 'małżeństwo, matrimonium':
(8) ~ 'ogół zasad określających stosunki między panem a chłopem (głównie na Mazowszu), też powinności z tymi stosunkami związane, iura, quibus domini cmethonesque (praecipue in Masovia) tenebantur, etiam officia, quibus obligati erant':
(9) ~~ 'pomoc na zagospodarowanie udzielana kmieciowi przez pana na podstawie umowy między panem a kmieciem, auxilium, quod pactione facta dominus cmethoni ad rem familiarem constituendam ferebat':
(10) ~~ 'należność, jaką zagrodnik winien był uiszczać panu feudalnemu za zezwolenie na uprawianie ogrodu, czyli niewielkiej działki ziemi, pecunia, quam rusticus domino feodali pro horto, id est parva agri parte colenda solvere debebat':
(11) 3. 'stanowisko, godność, funkcja, obowiązki, czynności, dignitas, munus, officia, actiones':
(12) ~
(13) ~
(14) ~ 'zapewne godność i związane z nią uposażenie, fortasse dignitas quaedam et bona ac reditus':
(15) 4. 'dokument, zapis w księdze urzędowej, documentum, verba in libris magistratuum scripta':
(16) 5. 'instytucja, głównie sąd, też osoby reprezentujące daną instytucję, magistratus, imprimis iudicium, etiam qui magistratum quendam repraesentant':
(17) ~ 'sąd organizacji bartnej, iudicium societatis apiariorum' (?):
(18) 6. 'działanie, czynności (też urzędowe), actiones (etiam actiones magistratuum)':
(19) ~ 'zadanie do wykonania, munus faciendum':
(20) ~ 'testament, rozporządzenie ostatniej woli, testamentum, suprema voluntas':
(21) ~ 'sprawowanie obrzędów religijnych, sacra faciendi actus':
(22) 7. 'uprawnienie, ius':
(23) 8. 'nakaz, polecenie (urzędowe), iussum, mandatum (a magistratu datum)':
(24) 9. 'oddział, zastęp, manus, caterva, agmen':
(25) 10. 'kolejność, ordo, series':
(26) 11. 'sposób życia, zachowania się, vita, ratio vitae, ratio se gerendi' (?):
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(1) 1.
Definicja'właściwy, ustalony porządek, przyjęte zasady postępowania, ordo quidam iustus, certus, rationes agendi vulgo observatae':
Gramatykarzeczownik
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Ne poszøday szony yego, tako napelnysz urzød (Dek III 4. 5. 8. 11. 18. 22. 24. 25: rząd, III 7. 17: zakon) stadla yego
Przykład
w transkrypcji		Nie pożędaj żony jego, tako napełnisz urząd (Dek III 4. 5. 8. 11. 18. 22. 24. 25: rząd, III 7. 17: zakon) stadła jego
LokalizacjaDek III 1–3. 6. 13. 16. 27. 28. 30.