artykuł hasłowy:  zły

Jednostki:
(1) 1.a. 1. niezgodny z zasadami moralnymi, religijnymi, społecznymi, parum congruens cum eis, quae ad mores, religionem, hominum societatem pertinent': a. (o ludziach, de hominibus): 'postępujący niemoralnie, kłamliwie, oszukańczo, łamiący zasady moralne, etyczne, społeczne, niesprawiedliwy, nieuczciwy, malus, iniquus, inhonestus, impius':
(2) ~
(3) ~~ comparat. z niżli, tu o szatanie:
(4) ~ comparat. z gen.:
(5) ~ comparat. z partykułą tym:
(6) ~ 'nierządnica, meretrix':
(7) ~ 'być nieżyczliwym, nieprzyjaznym, inimicum, invitum esse':
(8) ~ 'ktoś niechętnie, zawistnie spogląda, aliquis invidet':
(9) ~~
(10) b. (o abstraktach, ludzkim życiu, działaniu, postępkach, uczuciach, de rebus abstractis, hominum vita, rebus gestis, affectibus) 'niesłuszny, niesprawiedliwy, szkodliwy, niepożądany, malus, iniquus, pravus':
(11) ~ comparat. z niż:
(12) ~ 'zła opinia, fama mala, infamia':
(13) ~ 'niewłaściwy sposób postępowania, via mala, modus vivendi malus':
(14) ~ 'obelga, zniewaga, przekleństwo, contumelia, maledictum':
(15) ~ 'przestępstwo, facinus malum, crimen':
(16) ~ 'mając wrogie zamiary, consiliis iniquis':
(17) ~ 'chęć popełnienia grzechu, peccandi cupido':
(18) ~ 'w niedokładnym tłumaczeniu tekstu łacińskiego 'nierząd, adulterium, stuprum':
(19) ~ złe 'złe uczynki, nieprawość, niegodziwość, malefacta, malignitas, probrum, malitia':
(20) ~ 'czynić zarzuty, źle osądzać, maledicere, improperare':
(21) ~ 'ktoś czegoś nie chce, coś komuś nie odpowiada, aliquid non placet, non convenit':
(22) 2. 'nisko urodzony, nisko oceniany w hierarchii społecznej, czy nieprawowity, humili loco natus vel illegitimus'(?):
(23) 3. (o istotach nadprzyrodzonych, de entibus divinis) 'upadły anioł, diabeł, czart, szatan, spiritus malignus, daemonium, diabolus': zły:
(24) ~
(25) ~
(26) ~
(27) ~
(28) 4. 'małej wartości, niskiej jakości, lichy, nędzny, malus, vilis, humilis': [o wypasaniu owiec]
(29) ~ 'słaby, uszkodzony, debilis, laesus':
(30) ~ 'pieniądze sfałszowane, podrobione, nummi adulterini':
(31) ~ 'brudna woda po myciu naczyń kuchennych, aqua rerum ablutione sordidata':
(32) ~ 'życie nietrwałe, przemijające, vita mala, caduca':
(33) ~
(34) ~~ o ludziach, de hominibus:
(35) ~ 'nieposłuszny, inoboediens, contumax':
(36) 5. 'niewłaściwy, malus, iniquus, non rectus':
(37) ~
(38) ~ w błędnym rozumieniu dwuznacznego łacińskiego ius 'zupa, polewka' jako ius 'prawo':
(39) 6. 'niepomyślny, przynoszący nieszczęście, stratę, malus, adversus, infestus': [o czasie]
(40) ~ 'zaraza, pestis':
(41) ~ 'burzliwa pogoda grożąca gradem, aura mala grandinem praecedens':
(42) ~ złe, zła 'nieszczęście, niepowodzenie, malum, calamitas, res adversae':
(43) 7. (o zwierzętach, de animalibus) 'dziki, groźny, malus, ferus':
(44) ~
(45) 8.a. 8. użycia specjalne: a. złe odpłaty 'kara, poena':
(46) ~b. 'śmierć gwałtowna, okrutna, mors mala, crudelis':
(47) 9. wieloznaczne z powodu braku kontekstu:
(48) 10. niejasne:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(3) ~~
Definicjacomparat. z niżli, tu o szatanie:
Gramatykaprzymiotnik, zadiektywizowany imiesłów lub imiesłów
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Thedy on... vezmye s sobą ssyedm zlych dvchow, yescze gorschych (RRp XXV 242: gorszich, GlKazB I 24: slosnyeysych) nysly on ssam (nequiores se Luc 11, 26)
Przykład
w transkrypcji		Tedy on... weźmie z sobą siedm złych duchow, jeszcze gorszych (RRp XXV 242: gorszych, GlKazB I 24: złośniejszych) niżli (czy niźli) on sam (nequiores se Luc 11, 26)
LokalizacjaRozm 300.
Uwagi: ~ Niektóre przykłady w znaczeniu 1. można odczytać źle.