artykuł hasłowy:  jako, jeko

Jednostki:
(1) I.1. I. przysłówek zaimkowy pytający o sposób, miarę lub stopień 'jak, w jaki sposób, quomodo, qua ratione': 1. rozpoczyna zdanie pytajne niezawisłe:
(2) ~
(3) 2. w zdaniu wykrzyknikowym:
(4) ~
(5) 3. rozpoczyna zdanie pytajne zawisłe (w funkcji zdania przedmiotowego):
(6) ~
(7) II.A.1.a. II. przysłówek zaimkowy względny: wyraża funkcję porównawczą wprowadzonej przez siebie treści, nadając jej charakter określenia lub zdania porównawczego: A. w zdaniu pojedynczym (przy czym niektóre określenia można uważać za eliptyczne równoważniki zdań): 1. wprowadza porównania i pokrewne (pochodne) określenia: a. co do jakości, sposobu, postaci, miary i stopnia '(taki) jak, tamquam, quasi, sicut, velut (sensu: talis qualis)':
(8) ~ '(tak) jak, quasi, velut, sicut':
(9) ~
(10) ~
(11) ~~
(12) ~
(13) b. co do miary pieniężnej '(tej wartości) co, jak, (tot) quot, (tantum) quantum':
(14) ~
(15) ~
(16) c. co do miary ilościowej '(tyle) ile, (tantum) quantum':
(17) d. co do zawartości znaczeniowej '(tyle, to samo) co, (idem) quod':
(18) e. co do miejsca 'gdzie, (ibi) ubi':
(19) f. co do podobieństwa pozycji społecznej, właściwości moralnych itp. '(taki sam) jak, ut, sicut':
(20) g. co do funkcji, godności, charakteru 'jako ktoś, w charakterze kogoś, będąc kimś, ut, tamquam, quasi':
(21) ~
(22) 2. wyraża równorzędną łączność: tako..., jako 'zarówno... jak, i... i, ita... ut, tam... quam, et... et':
(23) ~
(24) ~
(25) ~
(26) ~ 'i ten,... i inny, każdy, tam hic... quam ille, ita unus ut ceteri':
(27) 3. wyszczególnia przykłady 'to jest, mianowicie, na przykład, id est, ut, exempli gratia':
(28) 4. uwydatnia wyraz w zdaniu 'właśnie, potissimum, certe, maxime':
(29) B.1.a. B. w zdaniu złożonym: 1. wprowadza zdanie sposobowe 'jak, w jaki sposób, sicut, ut, quomodo': a. porównawcze:
(30) ~
(31) ~
(32) ~
(33) ~
(34) ~ (sposobowo-warunkowe):
(35) b. inne
(36) ~
(37) ~
(38) ~
(39) 2. wprowadza zdanie okolicznikowe stopnia i miary 'jak, jak bardzo, ut, quemadmodum, quantum':
(40) ~
(41) ~ 'że, ut':
(42) ~ 'ile, na ile, quot, quantum':
(43) 3.a. 3. wprowadza zdanie czasowe: a. w zdaniu czasowym (zwykle uprzednim) czasownik dokonany 'kiedy, skoro (tylko), cum, postquam, simul ac':
(44) ~
(45) ~
(46) ~
(47) ~
(48) ~
(49) ~
(50) b. w zdaniu czasowym (zwykle równoczesnym) czasownik niedokonany 'kiedy, cum, dum':
(51) ~
(52) ~
(53) 4. wprowadza zdanie przyczynowe 'ponieważ, cum, quia, siquidem':
(54) ~
(55) 5. wprowadza zdanie warunkowe 'jeżeli, si':
(56) 6. wprowadza zdanie przydawkowe 'jaki, qualis':
(57) ~
(58) ~
(59) ~
(60) ~ 'ile, quantum';
(61) ~
(62) ~
(63) ~ z elipsą określanego rzeczownika:
(64) 7. wprowadza zdanie przedmiotowe 'jak, co, quomodo, quod':
(65) 8. wprowadza zdanie podmiotowe 'jak, quod, sicut, ut':
(66) 9. wprowadza zdanie orzecznikowe '(tak) jak, quod, ut':
(67) 10. wprowadza zdanie włączne 'to jest, mianowicie, na przykład, ut, ut si':
(68) 11. wprowadza zdanie wtrącone 'jak, ut, sicut, quia':
(69) ~
(70) ~
(71) 12. wprowadza zdanie okolicznikowe faktu towarzyszącego 'gdy, cum':
(72) III. przysłówek zaimkowy nieokreślny 'jakoś, w jakiś sposób, quoquo modo':
(73) IV. spójnik: wprowadza zdanie przedmiotowe 'że, quod':
(74) ~
(75) ~
(76) ~ z niepełną formułą roty:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(3) 2.
Definicjaw zdaniu wykrzyknikowym:
Gramatykazaimek
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Gdy pan przydze, dobrze orze, gdy odydze, yako gorze!
Przykład
w transkrypcji		Gdy pan przydzie, dobrze orze, gdy odydzie, jako gorze
LokalizacjaSatyra w. 16.