artykuł hasłowy:  mieć, mieć się

Jednostki:
(1) 1. 'posiadać, być właścicielem czegoś, używać, korzystać z czegoś jak z własności, rozporządzać czymś, móc czegoś używać, aliquid habere, possidere, aliqua re uti':
(2) ~
(3) ~
(4) ~ mający 'bogaty, dives':
(5) ~ 'ubogi, inops, pauper':
(6) ~
(7) ~~
(8) 2. 'trzymać (w rękach, u siebie), przechowywać, tenere, servare, asservare':
(9) ~
(10) ~ o ciąży:
(11) ~
(12) ~ 'zawierać, continere':
(13) ~ 'być zwróconym ku czemuś, se convertere, converti ad aliquid':
(14) ~ przenośnie:
(15) 3. (o pozostawaniu w określonym stosunku rodzinnym, społecznym, towarzyskim) 'mieć (syna, pana itp.), rozporządzać kimś, jego usługami lub, odwrotnie, podlegać komuś, stać do dyspozycji, habere (filium, dominum, similia), alicui praeesse vel inferiorem esse':
(16) ~
(17) ~
(18) ~
(19) 4. mieć z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika a. zwrotu przyimkowego wyrażającego jakąś właściwość 'odznaczać się daną właściwością, być jakimś, esse aliquem, esse aliqua natura, animo' (typ mieć zlutowanie 'być litościwym, habere misericordiam, esse misericordem'):
(20) ~
(21) ~
(22) ~ 'być pełnoletnim, aetatis esse puberis, suae potestatis, sui iuris esse':
(23) ~
(24) ~~
(25) 5.a. 5. mieć z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika a. zwrotu przyimkowego wyrażającego jakąś czynność (lub jej rezultat): a. 'wykonywać daną czynność, actu quovis fungi, agere (typ mieć bój 'wojować, bellum gerere, bellare'):
(26) ~ 'nie przestrzegać reguły zakonnej, regulam monachicam non servare':
(27) ~
(28) ~
(29) ~
(30) b. 'podlegać danej czynności, doznawać albo znajdować się w jakimś stanie, affici, pati in statu aliquo esse' (typ mieć cześć 'podlegać czci, laudem habere, laudari)':
(31) ~
(32) ~ 'doznać zaspokojenia, być zaspokojonym, satis habere, contentum esse':
(33) ~
(34) 6. mieć z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika a. zwrotu przyimkowego wyrażającego rezultat czynności prawnej 'pozostawać z kimś lub do czegoś w określonym stosunku prawnym, mieć określone uprawnienia, zobowiązania, umowy, rem cum aliquo habere, ius, pactum habere':
(35) ~ 'nie mieć prawa, nullum ius habere':
(36) ~
(37) ~
(38) ~
(39) 7. 'uważać za coś, habere aliquem (vel aliquid) pro aliquo (pro aliqua re)':
(40) ~ 'nie poważać, lekceważyć, pro nihilo putare, nihili pendere':
(41) ~ 'szanować, poważać, magni aestimare':
(42) ~
(43) ~
(44) ~
(45) 8.a. 8. z inf. (wyjątkowo z rzeczownikiem, który jest nazwą czynności): a. 'musieć, mieć obowiązek, debere, cogi, obstringi':
(46) ~
(47) ~
(48) ~ z przeczeniem: 'mieć obowiązek zaniechania czegoś, facere non debere, ab aliqua re facienda desistere debere':
(49) b. 'mieć zamiar, chcieć, velle, cupere, in animo habere':
(50) c. 'móc, posse':
(51) d. jako słowo posiłkowe w opisowym futurum:
(52) ~
(53) ~
(54) ~
(55) e. wyraża czynność przewidywaną, odnoszącą się z punktu widzenia relacji do przeszłości:
(56) ~ o czynności ostatecznie niezrealizowanej:
(57) f. (w trybie warunkowym) wyraża powątpiewanie o czynności 'rzekomo, jakoby, podobno, ut videtur, ut dicitur':
(58) 9. w połączeniu z imiesłowem biernym czasownika dokonanego stwierdza istnienie rezultatu czynności:
(59) 10. 'nie jest, nie istnieje, non est, deest, non invenitur':
(60) ~
(61) 11. mieć się 'zachowywać się, postępować, se gerere':
(62) ~ 'czuć do siebie pociąg, skłonność, sibi mutuo favere':
(63) 12. mieć się 'przedstawiać się, znajdować się w określonym stanie, haberi, esse':
(64) ~ (w pozdrowieniu) miej się dobrze 'witaj!, salve!':
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(58) 9.
Definicjaw połączeniu z imiesłowem biernym czasownika dokonanego stwierdza istnienie rezultatu czynności:
Gramatykaczasownik lub forma czasownikowa
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Myely to v ych zakonye napyssano
Przykład
w transkrypcji		Mieli to w ich zakonie napisano
LokalizacjaRozm 774.