artykuł hasłowy: 1. nie

Jednostki:
(1) 1.a. zaprzecza orzeczenie lub inną część zdania 'non, ne': 1. zaprzecza orzeczenie: a. w zdaniu nie ma drugiego przeczenia:
(2) ~
(3) ~ z naruszeniem zwykłej pozycji przeczenia:
(4) ~ zaprzeczając formalnie orzeczenie, zaprzecza tylko dopełnienie:
(5) ~ zaprzecza także następujące zdanie łączne:
(6) ~ zaprzeczone zdanie główne i poboczne zastępuje bezwyjątkowe twierdzenie:
(7) ~ zaprzeczone zdanie pytajne zastępuje stanowcze twierdzenie (pytania retoryczne):
(8) ~ w zdaniach dopełniających po czasownikach oznaczających zakaz, przestrogę, obawę uwydatnia czynność możliwą choć niepożądaną:
(9) b. w zdaniu obecne drugie przeczenie w postaci zaimka a. przysłówka przeczącego: nic:
(10) ~ nigda:
(11) ~ nigdy:
(12) ~ nigdzie(j):
(13) ~ nijeden:
(14) ~ nikakie:
(15) ~ nikako:
(16) ~ nikt, niktej:
(17) ~ niżadny:
(18) ~ żadny:
(19) ~ zaprzeczając zdanie główne i poboczne, zastępuje bezwyjątkowe twierdzenie:
(20) 2.a. 2. zaprzeczenie orzeczenia ulega ograniczeniu: a. przez wyłączenie składnika poprzedzonego wyrazem jeno, jedno, krom, telko:
(21) ~
(22) ~ krom:
(23) ~ telko:
(24) b.aa. b. przez wskazanie kresu czynności z pomocą zdania czasowego: aa. kresem aktualności zaprzeczenia zdania głównego jest ustanie zaprzeczenia zdania czasowego: dojąd nie:
(25) ~
(26) ~
(27) ~
(28) ~bb. kresem aktualności zaprzeczenia zdania głównego jest realizacja czynności zdania czasowego ze spójnikiem ależ, aliż, aż itp.: ależ:
(29) ~ ależby:
(30) ~ alić:
(31) ~ aliż:
(32) ~ aliżby:
(33) ~ aliżci:
(34) ~ aż:
(35) 3. zaprzecza inną część zdania (równoważnika zdania), niż orzeczenie:
(36) ~
(37) ~
(38) ~ nie zaprzeczając formalnie orzeczenia, w rzeczywistości zaprzecza całe zdanie:

Szczegóły:

Typ	Jednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzaj	synsemantyczna
Numer	(34) ~
Funkcja	aż:
Gramatyka	partykuła
Przykład w transliteracji	Gnewonir ne saszwal Marcina, asz tzri (pro* trzi) lata mynøla o ten kon 1395
Przykład w transkrypcji	Gniewomir nie zazwał Marcina, aż trzy lata minęła, o ten koń 1394
Lokalizacja	Leksz II nr 1716, sim. 1402 Piek VI 110, 1403 Pozn nr 819.