artykuł hasłowy: pod, pode

Jednostki:
(1) I.1.a. I. z instr. rzeczownika lub zaimka 1. określa miejsce (przedmiot) a. poniżej którego coś się znajduje lub dzieje:
(2) ~
(3) ~
(4) ~ przenośnie: położyć pod miarą 'zmierzyć, wyznaczyć koniec, metiri, finem imponere':
(5) ~b. w pobliżu (zwykle też poniżej) którego coś się znajduje lub dzieje:
(6) ~
(7) ~
(8) ~
(9) ~c. pod którego osłoną, otoczeniem coś się znajduje lub dzieje:
(10) ~
(11) ~d. wskazuje przedmiot, znak czemuś towarzyszący:
(12) ~
(13) 2.a. określa czas: a. czas, lata, kiedy się coś dzieje:
(14) ~ 'kiedy o losie urodzonego decyduje pewna planeta':
(15) ~b. wydarzenie (moment czasowy) poprzedzające 'po, post' (?):
(16) 3. wskazuje na fakt związany z czynnością, jej towarzyszacy, przeważnie nawet warunkujący jej wykonanie lub niewykonanie: pod umową, smową itp.:
(17) ~
(18) ~
(19) ~ 'mimo zakazu, contra vetitum':
(20) ~ w zbyt dosłownym tłumaczeniu super hoc:
(21) 4. określa formę, postać, nazwę, jaką ktoś lub coś przybiera, w jakiej występuje:
(22) 5. wskazuje na osobę, instytucję, prawo, siłę, itp., którym ktoś a. coś podlega:
(23) ~
(24) ~
(25) ~ przez wskazanie władcy określa się zarazem czas:
(26) ~
(27) ~ wskazuje na ustanowioną nad kimś, czymś straż, opiekę itp.:
(28) ~
(29) 6. wskazuje na grożącą karę lub na wartość, której utrata grozi za niewykonanie nakazu, zobowiązania lub przekroczenie zakazu:
(30) II.1. II. z acc. rzeczownika lub zaimka 1. określa miejsce (przedmiot), poniżej którego coś się umieszcza, kieruje:
(31) ~
(32) 2. określa przedmiot, przy którym się coś umieszcza:
(33) 3. określa czas (moment czasowy), przed którym bezpośrednio coś się dzieje 'w bliskości, tuż przed, paulo ante':
(34) ~ dubium: określa czas (okres czasu), po którym bezpośrednio coś się dzieje:
(35) 4. określa osobę (w jej zastępstwie rzecz), pod której władzę ktoś się dostaje, prawo, które ktoś przyjmuje jako obowiązujące:
(36) ~
(37) ~ określa straż, opiekę, pod którą się ktoś dostaje:
(38) 5. określa karę, którą ktoś się godzi przyjąć, lub wartość, którą się godzi utracić w razie niewykonania zobowiązania:
(39) 6. dubium:
(40) III. z acc. czy też z instr.: pod rękę czy pod ręką (o miarach zboża, de grani mensura) 'równo z brzegami naczynia, nie kopiato, modi labia non exsuperando, ad summum impleta et aequata mensura':

Szczegóły:

Typ	Jednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzaj	synsemantyczna
Numer	(30) II.1.
Funkcja	II. z acc. rzeczownika lub zaimka 1. określa miejsce (przedmiot), poniżej którego coś się umieszcza, kieruje:
Gramatyka	przyimek
Przykład w transliteracji	Gospodnye, ya nye yestem dostoyen, aby thy wschedl pod moye strzechą (sub tectum meum Mat 8, 8)
Przykład w transkrypcji	Gospodnie, ja nie jestem dostojen, aby ty wszedł pod moję strzechę (sub tectum meum Mat 8, 8)
Lokalizacja	Rozm 286.